Μίλτον Φρίντμαν

Ο Μίλτον Φρίντμαν (31 Ιουλίου 1912 - 16 Νοεμβρίου 2006), ήταν ένας επιφανής Αμερικανός οικονομολόγος.

Στους ακαδημαϊκούς κύκλους ήταν γνωστός για την συνεισφορά του στην μακροοικονομία, οικονομική ιστορία και στατιστική. Στους ευρύτερους κύκλους ήταν γνωστός ως μεγάλος υπέρμαχος της οικονομικής και κοινωνικής ελευθερίας. Ο Φρίντμαν και ο Τζων Κέυνς ήταν δύο από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του 20ου αιώνα.

Γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη από εργατική οικογένεια Ουγγροεβραίων μεταναστών από το Μπερεγκέσας (Μπερεχόβε σήμερα, στην Ουκρανία). Ο Φρίντμαν μεγάλωσε στο Ρόουεη, Νιού Τζέρσεϊ και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Ρούτγκερς (Μπατσελορ, 1932) και στο Σικάγο (Μάστερ, 1933). Είχε μεγάλες επιρροές από τον Τζεηκομπ Βαϊνερ, τον Φρανκ Ναϊτ και τον Χένρυ Σίμονς. Δεν μπόρεσε να βρει ακαδημαϊκή απασχόληση, οπότε το να δουλέψει για το Νιου Ντηλ ήταν μία επιλογή. Συμφώνησε με πολλά πρωϊμα μέτρα του Νιου Ντηλ, ως απαραίτητες απαντήσεις σε μία μεγάλη κρίση, ειδικά με τις υπηρεσίες παροχής εργασίας όπως WPA, CCC, and PWA. Δεν συμφώνησε όμως με τα αγροτικά προγράμματα NRA και AAA, γιατί προσπαθούσαν να ελέγξουν τις τιμές.
Τα τέλη του 30 και πάλι στο 41-43 δούλεψε για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ως σύμβουλος σε ανώτερα στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών. Ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών το 1942 συνέστησε μία Κεϊνσιανή πολιτική φορολογίας και πραγματικά βοήθησε στην κατασκευή του συστήματος φορολόγησης δια της παρακράτησης από την μισθοδοσία. Στην αυτοβιογραφία του σχολιάζει ότι ήταν πλήρως Κεϊνσιανός εκείνη την εποχή. Έως το 2006 όμως φαίνεται να άλλαξε γνώμη καθώς είπε: "Ξέρετε είναι ένα μυστήριο γιατί μερικοί νομίζουν ότι οι πολιτικές του Ρουσβελτ μας έβγαλαν από την Κρίση. Το πρόβλημα ήταν ότι είχαμε αχρησιμοποίητες μηχανές και ανθρώπους. Πως τους φέρνεις μαζί δημιουργώντας βιομηχανικά καρτέλ και διατηρώντας τις τιμές και τους μισθούς ψηλά;"
Έως τα τέλη του 40, ασχολήθηκε κυρίως με στατιστικά θέματα στην έρευνά του, όπως φαίνεται στην διδακτορική διατριβή του Income from Independent Professional Practice η οποία δημοσιεύτηκε με συνσυγγραφέα και σύμβουλο τον Σίμον Κούζνετς (1945).

Πήρε το Διδακτορικό του δίπλωμα από το Κολούμπια το 1946. Έγινε κατόπιν Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο από το 1946 έως το 1976, όπου και βοήθησε στη δημιουργία μίας στενής κοινότητας διανοούμενων που παρήγαγε αρκετά βραβεία Νόμπελ, γνωστής και ως "Σχολή του Σικαγο" (Chicago School). Η Σχολή του Σικάγο, η οποία χαρακτηριζόταν από ακραίο οικονομικό φιλελευθερισμό, είχε μεγάλη επιρροή στα οικονομικά και στο Δίκαιο κατά των περιορισμών του Ανταγωνισμού. Η απήχησή της στη συντηρητική πολιτική παράταξη έφτασε στο απόγειό της επί προεδρίας Ρόναλντ Ρήγκαν και πρωθυπουργίας Μάργκαρετ Θάτσερ^[1].

Κύρια πιστεύω της ήταν η απόλυτη εμπιστοσύνη στην ικανότητα αυτορρύθμισης της αγοράς και η δυσπιστία σε κάθε μορφής κρατικό παρεμβατισμό. Από το 1977, ο Φρίντμαν σχετιζόταν με το Hoover Institution στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ.
 Ο γιός του Φρίντμαν είναι ο επίσης οικονομολόγος Ντέηβιντ Φρίντμαν.

Ο Μίλτον Φρίντμαν πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 94 ετών, στις 16 Νοεμβρίου 2006, στο Σαν Φρανσίσκο.

* Θεραπεία-σοκ για τη Χιλή
Για να καταπολεμηθεί ο πολύ υψηλός πληθωρισμός της Χιλής (350%), ο Φρίντμαν πρότεινε μια «θεραπεία-σοκ» περικοπής των δημοσίων δαπανών και δημοσιονομικής συρρίκνωσης, η οποία βελτίωσε μεν τα νούμερα, οδήγησε όμως σε τρομακτική άνοδο της ανεργίας και των χρεοκοπιών αλλά και σε μια από τις χειρότερες σιτιστικές κρίσεις της χώρας.

Ωστόσο ο καθηγητής επέμενε ως τον θάνατό του ότι οι φιλελεύθερες συμβουλές του οδήγησαν στον... σταδιακό εκδημοκρατισμό της Χιλής, με το επιχείρημα ότι η δικτατορία ήταν προϊόν της ανελεύθερης χιλιανής οικονομίας! Μέσα από την απελευθέρωση της αγοράς, έλεγε, θα έρθουν και οι πολιτικές ελευθερίες: μια άποψη καθ' όλα σεβαστή, που ωστόσο στη Χιλή και αλλού κυριολεκτικά... πνίγηκε στο αίμα των αντιφρονούντων.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι ο σκληρός μονεταρισμός του Φρίντμαν, που φάνηκε να δικαιώνεται ιστορικά από την οικονομική κρίση η οποία ακολούθησε αυτή της δεκαετίας του '70, «προδόθηκε» στη δεκαετία του '80 ακόμη και από την καλύτερη μαθήτριά του, τη Μάργκαρετ Θάτσερ, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την εφαρμογή των «περιοριστικών» πολιτικών στην προσφορά χρήματος ήδη από το 1983 - και ενώ η ανεργία στη Βρετανία είχε ήδη προλάβει να διπλασιαστεί.

Παρομοίως ο Ρόναλντ Ρίγκαν εγκατέλειψε νωρίς την πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας για να περάσει σε μια στρατηγική φάση μεγάλων φοροπερικοπών για τα υψηλά εισοδήματα (και ως εκ τούτου τεράστιων δημοσιονομικών ελλειμμάτων), που μόνο προσωρινά διεκόπη επί Κλίντον και συνεχίζεται... ακάθεκτη επί υιού Μπους.
«Αργά ή γρήγορα το ευρώ θα καταρρεύσει»

Με μια σκληρή κριτική για την είσοδο του ευρώ στις ζωές μας αποχαιρέτησε τον κόσμο της οικονομικής διανόησης ο πατέρας του νεοφιλελευθερισμού Μίλτον Φρίντμαν. Στην τελευταία του συνέντευξη στις 21 Σεπτεμβρίου 2006 σε ελληνικό διαδικτυακό χώρο ο 94χρονος Φρίντμαν ανέφερε ως μεγάλο λάθος την υιοθέτηση του ευρώ, που θα οδηγήσει περισσότερο σε διαφωνίες μεταξύ των χωρών-μελών παρά σε ενίσχυση της συνεργασίας.

«Κατά τη γνώμη μου, το ευρώ θα αποτελέσει περισσότερο αιτία διαφωνιών μεταξύ των μελών της κοινότητας παρά αιτία συμφωνίας, και αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει» προέβλεψε ο Φρίντμαν, ο οποίος στην κριτική του για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης πρόσθεσε και τη «γραφειοκρατική διακυβέρνηση των Βρυξελλών».

«Οταν ξεκίνησε η ΕΕ, με τη Συνθήκη της Ρώμης, ο στόχος ήταν να προωθήσει το ελεύθερο εμπόριο μεταξύ των μελών της. Αυτός ο στόχος επιτεύχθηκε αρκετά καλά. Υπήρξε μια μεγάλη αύξηση στον όγκο των εμπορικών ανταλλαγών μεταξύ των εθνών που συνιστούν την Ευρωπαϊκή Ενωση» είχε πει ο Φρίντμαν, για να συμπληρώσει ότι «από τότε όμως έχουν γίνει δύο μεγάλες προσθήκες. Η πρώτη είναι η γραφειοκρατική διακυβέρνηση στις Βρυξέλλες, αποτελούμενη από μη εκλεγμένα οριζόμενα άτομα που έχουν τον έλεγχο διάφορων τομέων της οικονομίας».

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=46&ct=3&artId=160054&dt=19/11/2006#ixzz1A74aoxXH